Oplevering van het gerestaureerde orgel
De oplevering van de restauratie vond plaats op 31 juli 2020, dit geschiedde in kleine kring i.v.m. Coronabeperkingen.
Het inwijdings- inspeelconcert dat gepland was voor 25 oktober 2020 door Marcel Verheggen kon om dezelfde reden ook al geen doorgang vinden en is voorlopig uitgesteld naar 2021.
De Stichting Orgelkring Nederweert had b.g.v. van de feestelijke inwijding een uitgebreide brochure samengesteld. Hierin is de geschiedenis van het orgel en het reconstructie- renovatieproces uitgebreid omschreven.
Deze tijdloze brochure zal nu b.g.v. de feestelijke ingebruikname in 2021 door het bestuur van de Orgelkring Nederweert alsnog worden gepresenteerd en aangeboden aan het kerkbestuur.
Vanwege de grote belangstelling voor deze restauratie in “orgelland” willen we de inhoud van de brochure, mede vanwege alle onzekerheden, graag nu al delen met belangstellenden.
U kunt deze brochure inzien door hier te klikken
Om het eindrapport van van Rossum Orgelbouw in te zien klik hier
Voor het eindrapport van de KKOR door Rogér van Dijk klik hier
De oplevering van het gerestaureerd orgel heeft plaats gehad op vrijdag middag 31 juli 2020. De oplevering had in kleine kring plaats die geopend werd door pastoor Schuffelers.
De adviseur en begeleider van het project Rogér van Dijk (KKOR) gaf een uitgebreide toelichting van het oude Clerinx orgel.
De orgelbouwer van Rossum presenteerde uitvoerig het restauratie proces dat in mei 2019 van start ging. Deze heeft na wat speurwerk een aantal oude originele orgelpijpen weten te bemachtigen, zodat het orgel weer in de staat van 1849 kon worden terug gebracht, waarbij tevens de grote 8,5 meter hoge orgelkast is terug gezet op de plek van toen. (Ongeveer een meter naar voren). De grote orgelkast die niet demontabel was is ter plekke gerestaureerd.
Alvorens de oplevering definitief plaats had werd het orgel voor de controle bespeeld door de organist Cees van der Poel (namens de Rijksdienst voor Monumenten).
De aanwezigen toonde zich zeer tevreden over het mooie volle geluid, waarna de oplevering met overhandiging van het opleveringsrapport aan pastoor werd besloten.
Afhankelijk van de corona toestand is het openings-inspeel-inwijdings-concert gepland voor 25 oktober 2020. Noteert u deze datum voor het concert. Nader bericht volgt.
Het actie comité zet haar werk voort om de laatste 30.000 euro bijeen te krijgen. Dat is het bedrag dat bij oplevering tekort is.
De dispositie
Grand Orgue (II, C-g3)
Bourdon 16
Montre 8 bas
Montre 8 sup
Viola di Gamba 8
Bourdon 8
Flute traversière 8 sup
Prestant 4
Flute 4
Quinte 3
Doublette 2
Fourniture IV
Cornet D IV
Trompette 8 bas
Trompette 8 sup
Clairon 4
Positif (I, C-g3)
Bourdon 8
Salicional 8
Prestant 4
Flutine 4
Dolce 4
Doublette 2
Flageolet sup 1 1/3
Cornet D III
Basson 8 bas
Hautbois 8 sup
Pédale (C-d1, lade C-f)
Soubasse 16
Flute 8
Violoncelle 8
Bombarde 16
Koppelingen
GR. ORG. au pos.
PED. au gr. org.
PED. au pos.
Tramblant
De pedaalkoppelingen werken over de hele omvang van 27 tonen.
De bas/dicant-deling is tussen c1 en cis1; de discantregisters beginnen eveneens op cis1
Winddruk: 63 mm. wk
Toonhoogte: a1 = 446 Hz bij 15℃
Stemming: 1/6 komma.
Foto’s: Wim van der Ros
Publikatie Weekblad voor Nederweert dd 14 mei 2020
Overwegingen van een cultuurminnend Nederweertenaar.
Nederweert bezit een aantal monumenten en daar moeten we zuinig op zijn, want ze zijn door onze voorouders met noeste vlijt en hard werken tot stand gekomen.
Bij de gemeente bestaat een lijst, waarop deze monumenten vermeld staan en soms wordt hier ook een themaraad aan gewijd. Wie verwacht dat daar een visie en beleid wordt uitgestippeld, komt enigszins bedrogen uit: Niet dat er niet over middelen werd gesproken; dat zeker wel. En zeker ook, waar het bijdragen betrof aan bijv. de restauratie van ons prachtige kerkorgel, waarvoor veel dank. Maar toch, ik miste iets en met mij nog meer mensen. Tijd voor een culturele commissie?
Hadden onze voorouders nog geleefd en gezien, wat we ervan gemaakt hebben en ermee gedaan hebben,wat hadden ze dan gezegd? Eigenlijk veel belangrijker: Welke waarde kennen wij in onze huidige tijd toe aan deze monumenten? Waar het kerkgebouwen en torens betreft is dat mijns inziens volstrekt helder: Ze zijn een baken in woelige tijden, ook al lopen de kerken niet meer elke zondag vol. Ze zijn en waren altijd al vertrouwd en ooit een toevluchtsoord in tijden van nood. En ook als wij van de aardbodem verdwijnen, zullen de klokken nog luiden. Jammer, maar waarom eigenlijk niet ook bij iedere blijde geboorte?
Soms zit er in zo’n kerk een cultuurhistorisch monument verborgen en is de waarde daarvan niet iedereen bekend. Dan bestaat het gevaar, dat het over het hoofd wordt gezien en vergeten wordt.
Gelukkig worden we ons tegenwoordig meer en meer bewust van het historisch belang van zaken uit het verleden en dan vooral in cultureel opzicht.
Orkest en fanfare
Zo bezit Nederweert een werkelijk prachtig instrument, dat eigenlijk een heel orkest of, zo u wilt, een hele harmonie of fanfare in zich herbergt. Er zitten bassen in, maar ook trompetten ,violen, fluiten en nog veel andere instrumenten.
Dit Clerinxorgel, want daar hebben we het nu over, laat zich ook fantastisch combineren met andere muziekinstrumenten en ook met de menselijke stem. Velen zijn hier getuige van geweest door de orgelplus concerten, die er in de afgelopen jaren ’s zomers werden gegeven.
Als u deze gemist hebt, dan heeft u pech gehad, want dit machtige geluid was even niet te horen, omdat het orgel het afgelopen jaar werd gerestaureerd. Met uw hulp, aangevuld met diverse subsidies is het hersteld is en wordt op dit moment weer opgebouwd in onze kerk.
Wist u trouwens dat zo’n orgel echt een heel eigen herkenbare klank heeft?
En ik weet niet, hoe het u vergaat, maar het orgel vertegenwoordigt voor mij vaak diep menselijke emoties, net als de menselijke stem. Ik denk, dat dat een van de redenen is dat koor en orgelmuziek een wezenlijk onderdeel uitmaken van de eredienst.
Eigentijdse popmuziek
Daarnaast echter is het orgel bij uitstek geschikt voor bijv. klassieke muziek, waarin de componist in vroeger tijden zijn werk meestal opdroeg aan God. ( b.v. bij Bach)
Als je bedenkt, dat dit eigenlijk de popmuziek van de afgelopen eeuwen was, is het verwonderlijk dat er niet veel meer belangstelling voor bestaat. Bach is voor sommigen de maat aller dingen, als het om klassiek gaat.
Maar wij hebben, als Nederlanders, ook Sweelinck, die 4 eeuwen geleden al de prachtigste orgelmuziek schreef. En ook uit later tijd b.v. de orgelsymfonie van Saint Saens!
Dit kostbare instrument, dat in de tweede wereldoorlog zwaar te lijden heeft gehad onder het oorlogsgeweld is bijna hersteld, vrijwel geheel met originele Clerinx orgelpijpen en in oude luister. Zie het als een zeer grondige ingreep, waarbij de oorspronkelijke klankkleur zoveel mogelijk terugkomt. Het orgel krijgt zijn stem terug.
Jaarsalaris
Daarvoor was en is geld nodig, veel geld. De Provincie, Gemeente, de Parochie en het Bisdom naast enkele fondsen betalen het meeste, maar er rest nog een gat ter waarde van een flink jaarsalaris. (dertigduizend euro)
Als u, net als wij, vindt dat de stem van het orgel telt, dan kunt u een of meer orgelpijpen symbolisch adopteren ter restauratie voor 15 euro per orgelpijp.
U bent dan na de restauratie, wanneer het orgel weer teruggeplaatst is en het virus onder controle, van harte uitgenodigd om het resultaat te komen beluisteren.
Geef het orgel zijn stem terug! Het is een investering in de toekomst en het is het zeker waard. U kunt niet alleen zeggen bijgedragen te hebben aan het behoud van een zeer waardevol cultuur historisch monument, maar u heeft tevens meegeholpen om een oeroude Hollandse traditie in stand te houden !
Namens de Orgelkring Nederweert,
Evert.Heemstra
Mocht U een bijdrage willen leveren aan de restauratiekostenvan het Clerinxorgel dan is elk bedrag van harte welkom. U kunt dit doen door een bijdrage te storten op rekeningnummer NL80 RABO 0135507227 t.n.v. Kerkbestuur Sint Lambertus Nederweert o.v.v. “Orgel”.
Ook kunt U op de website www.kerknederweert.nl/restauratie-orgel/ een of meerdere van de ruim 1600 orgelpijpen adopteren à € 15,00 per stuk, een aanmeldingsformulier kunt U op voornoemde website ook downloaden.
Uw giften vallen onder de z.g. ANBI-regeling van de belastingdienst en zijn dus fiscaal aftrekbaar!
In Memoriam Jan Tindemans
In Memoriam Jan TindemansBezoek aan van Rossum Orgelbouw in Wijk en Aalburg.
RESTAURATIE CLERINXORGEL LIGT OP SCHEMA.
Een delegatie van het kerkbestuur en orgelkring bracht op 31 oktober ll. een bezoek aan van Rossum Orgelbouw om zich op de hoogte te stellen van de vorderingen m.b.t. de restauratie van ons monumentale Clerinxorgel.
De kas van het rugwerk ( in de balustrade) was helemaal nagezien. Hierbij zijn een aantal, nog uit de oorlog stammende beschadigingen vakkundig gerepareerd.
De windlades van zowel hoofdwerk als positief waren helemaal opnieuw verlijmd en van nieuw leer en pakkingen voorzien.
Het gehele pijpwerk was schoongemaakt, waar nodig gerepareerd en opnieuw geïntoneerd en lag in rekken klaar om weer teruggeplaatst te worden.
Voor de windvoorziening is een nieuwe balgenstoel met vier balgen vervaardigd, deze wordt opgesteld in de torennis achter de grote orgelkas. De balgen kunnen in de toekomst zowel met de windmachine als getreden, dus mechanisch, aangedreven worden.
Pijpwerk:
In de loop van haar bestaan is, zo blijkt uit onderzoek, meerdere malen de dispositie van ons orgel gewijzigd. Bij deze restauratie wordt het instrument zo goed mogelijk teruggebracht naar de situatie van 1849.
Door de orgelbouwers en de adviseurs is veel vooronderzoek gedaan naar de oorspronkelijke toestand van het orgel, hiervoor zijn naast literatuuronderzoek ook acht Clerinxorgels in België bezocht waardoor meer inzicht is verkregen in bouw- en werkwijze van Clerinx.
Het pijpwerk van een aantal registers wordt helemaal vernieuwd, maar het merendeel van de orgelpijpen en zeker de nog aanwezige originele pijpen uit 1849 komen allemaal terug.
Vervolg:
Begin oktober is de grote orgelkas reeds 80 cm. naar voren geplaatst en zijn tevens enkele bouwkundige voorzieningen getroffen aan het oksaal en de toren.
Al het overige werk heeft tot dusver plaatsgevonden in de werkplaats maar binnenkort zullen merkbaar de eerste werkzaamheden weer in de kerk plaatsvinden te beginnen met het plaatsen van de 4-voudige balgenstoel en overige windvoorzieningen. Daarna volgen de totaal gerenoveerde windlades, toetsen, pedaal en bediening en ten slotte het pijpwerk.
Eindresultaat:
De bedoeling is dat in april/mei 2020 dit majestueuze instrument weer in zijn oorspronkelijke staat aan de bevolking van Nederweert kan worden teruggegeven. De volgende generaties kunnen dan weer minstens 75 jaar genieten van een uniek multifunctioneel pijporgel dat, naast een liturgische functie, ook voor allerlei concerten en uitvoeringen zeer breed ingezet kan worden.
Financiering:
De totale restauratiekosten bedragen een kleine € 280.000,00, hiervan is inmiddels met subsidies en acties € 243.500,00 opgehaald, het tekort bedraagt per 1 november 2019 nog ongeveer € 36.500,00.
Het is nog steeds mogelijk een of meerdere van de orgelpijpen te adopteren voor € 15,00 per stuk terwijl voor grotere bedragen specifieke onderdelen zoals hele registers van 56 pijpen, windlades, klavieren etc. met grotere bedragen gesponsord kunnen worden.
Voor het adopteren van een of meer orgelpijpen liggen achter in kerk formulieren en kan men ook op de website ( https://www.kerknederweert.nl/restauratie-orgel/ ) een formulier invullen en verzenden. De adoptie bijdrage kan worden gestort op rekeningnummer NL80 RABO 0135507227 t.n.v. Sint-Lambertus parochie Nederweert o.v.v.“Orgel”. Op de hiervoor vermelde website kunt u verder ook alles lezen over het monumentale Clerinxorgel en de noodzaak van de restauratie.
Benefietconcerten:
De Nederweerter zangkoren Bel Canto en Zanggroep “Zus en Zo” zullen op zondagmiddag 8 december a.s. een gezamenlijk concert organiseren waarvan de baten ten goede komen aan de restauratie van het Clerinxorgel.
Harmonie Sint Joseph uit Nederweert zal waarschijnlijk in het voorjaar2020 in de Sint-Lambertuskerk eveneens een concert verzorgen met hetzelfde doel.
“KERKEWERK” OP HOOG NIVEAU
Deze week (eind september) is van Rossum Orgelbouw geassisteerd door Bouwbedrijf van Heur gestart met de verplaatsing van de grote, 8,40 mtr. hoge kas van het hoofdwerk. De loodzware kas is in totaal 80 cm. naar voren geplaatst.
Hij staat nu weer op dezelfde plaats waar hij oorspronkelijk door Clerinx in 1849 is neergezet.
De werkzaamheden vinden vaak letterlijk plaats op grote hoogte, het gewelf bevindt zich op 15.00 meter en het beeld van Koning David geflankeerd door twee puti’s met trompet staat op 14.50 mtr. boven de kerkvloer.
Het werk werd met grote precisie tot op de millimeter uitgevoerd omdat e.e.a. zeer nauw komt bij de latere montage van de tractuur, windlades en pijpwerk.
Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om meteen een nieuwe grenen vloer te leggen boven op de bestaande vloer, dit is in goed overleg uitgevoerd met aannemersbedrijf van Heur.
De windlades van zowel hoofdwerk als rugwerk, die in mei werden gedemonteerd, zijn inmiddels helemaal schoongemaakt, opnieuw verlijmd en van nieuwe leren pakkingen voorzien en liggen voor montage klaar in de werkplaats.
Het hele pijpwerk is nagezien en het al gerestaureerde rugwerk staat speelklaar opgesteld in de werkplaats.
Komende weken wordt de nu verplaatste hoofdkas nog verder bijgewerkt, op onderdelen gerepareerd, bijgekleurd en in de was gezet. Vanwege deze schoonmaakbeurt zal hij waarschijnlijk iets lichter van kleur worden.
Goed zichtbaar is nu de grote nis-opening in de toren, hierin worden straks vier windbalgen geplaatst, die evenals vroeger óók met trappers getreden kunnen worden.
Bij normaal bedrijf zal de windvoorziening komen van de bestaande elektrische windmachine die in de nieuwe situatie zal worden opgesteld op de zolder van de torenkamer. Volgens insiders geeft het gebruik van z.g. “getreden wind” een rustiger en stabieler geluid omdat een windmachine wervelingen veroorzaakt in de windvoorziening naar de pijpen. Hierdoor wordt de klankkleur beïnvloed.
In de nis, waar nu de 4 balgen komen, zijn in 1955 tijdens de grote naoorlogse renovatie de pijpen van de pedaalregisters opgesteld, dit heeft er altijd al voor gezorgd dat het geluid hiervan niet optimaal was. Tot overmaat van ramp werd de hoofdkas toen ook nog eens 80 cm. achteruit geplaatst wat nog eens remmend werkte op het uittredende geluid van de pedaalpijpen en voor schimmelvorming zorgde aan de achterzijde vanwege de slechte ventilatie.
Het pijpwerk van de pedaalregisters komt nu weer helemaal vrij achter de grote orgelkas te liggen.
Op 31 oktober brengt een delegatie van Parochiebestuur-Orgelkring en Heemkunde een bezoek aan de werkplaats van van Rossum in Wijk en Aalburg. Hierbij kunnen de, tot dan toe verrichtte, werkzaamheden worden bekeken. Verder zien en horen we hoe het bestaande pijpwerk is gereviseerd en hoe een aantal nieuwe pijpen volgens “Clerinx-factuur” zijn bijgemaakt.
In mei 2020 zal het orgel definitief worden opgeleverd.
Aanvang restauratie
Op 6 mei 2019 is orgelbouwer Hans van Rossum begonnen met het demonteren van het orgel, waarna restauratie zal plaatsvinden in de werkplaats in Wijk en Aalburg.
De hoofdkas bleek niet zonder risico te demonteren. “Dat komt door de bouwwijze van de kas”, aldus orgelbouwer Hans van Rossum. „Normaal is het een losse kap die je eraf kan tillen maar hier zijn losse ornamenten aan de kas gespijkerd. Die onderdelen uit elkaar halen, gaat niet lukken.”
In overleg met Marcel Verheggen en Roger van Dijk van de Katholieke Klokken- en Orgelraad, is daarom besloten de restauratie van de hoofdkas in de kerk uit te voeren.
Enkele foto’s van de ontmanteling
Restauratie monumentaal Clerinxorgel
Tijdens het benefietconcert op 8 november 2018 is het contract getekend voor een grote restauratie van het Clerinxorgel in de St. Lambertuskerk. Het contract met van Rossum orgelbouw betreft niet de totale restauratie. Voor een gedeelte kan pas opdracht worden gegeven, zodra het actiecomité 50.000 euro heeft ingezameld. Dan eerst kan de totale restauratie ter hand worden genomen.
Het actiecomité voor restauratie van het historisch Clerinx-orgel rekent op de hulp van de Nederweerter bevolking om het tekort het komende kalenderjaar bij elkaar te brengen, zodat ons Clerinx-orgel de volgende 75 jaar weer in volle glorie zal klinken.
Om het mogelijk te maken dat iedereen een bijdrage kan leveren aan dit project heeft het comité bedacht dat het adopteren van één of meerdere van de in totaal 1663 orgelpijpen een mooie gelegenheid is om daar een of meer orgelpijpen van te adopteren a. 15 euro per orgelpijp. Deze orgelpijpen zijn op dit moment fysiek aanwezig in het orgel maar ze moeten allemaal een “grote beurt” krijgen en dit zou door een gift van € 15,00 per orgelpijp al een groot deel van de geldzorgen kunnen verlichten.
Voor grotere giften is het natuurlijk ook mogelijk om een hele of gedeeltelijke pijpenrij (register) te sponsoren, gemiddeld heeft elk register 56 orgelpijpen. Daarnaast is het altijd ook nog mogelijk om noodzakelijk nieuw pijpwerk, klavieren of de renovatie van windlade(s) te adopteren, desgewenst met naamsvermelding in of nabij het instrument.
Voor het adopteren van een of meer orgelpijpen liggen achter in de kerk formulieren en kan men ook door hier op de website van de parochie te klikken een formulier invullen en verzenden. De adoptie bijdrage kan worden gestort op rekeningnummer NL80 RABO 0135507227 ten name van Sint Lambertus parochie Nederweert onder vermelding van “Orgel”. Op de parochiewebsite zullen wij u regelmatig op de hoogte houden over de stand van zaken met betrekking de restauratie en het verloop van de inzameling.
De foto galerie laat u een overzicht zien van het benefiet concert en de ondertekening van het contract..
Hieronder het persbericht aangaande de start van het restauratietraject